فهرست مطالب

پژوهشنامه مالیات - سال بیست و هشتم شماره 95 (پاییز 1399)

پژوهشنامه مالیات
سال بیست و هشتم شماره 95 (پاییز 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/12/12
  • تعداد عناوین: 6
|
  • هادی ثنائی پور* صفحات 7-30

    هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در کسب وکارهای کوچک ومتوسط از دیدگاه کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیق آمیخته اکتشافی در دو فاز کیفی و کمی استفاده شد. در بخش کیفی تحقیق، عوامل موثر بر فرار مالیاتی با انجام 17 مصاحبه با خبرگان شناسایی شدند. تحلیل داده ها در این بخش با استفاده از روش تحلیل محتوا طی فرآیند کدگذاری در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. در نهایت 24 عامل به عنوان مهمترین عوامل تعیین شدند که می توان آنها را در قالب 6 حوزه اصلی، دسته بندی کرد. در بخش کمی تحقیق، برای وزن دهی، تعیین شدت رابطه و اولویت بندی عوامل از روش های تصمیم گیری چندمعیاره مبتنی بر تکنیک دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه ای استفاده شد. نتیجه این فرآیند که محاسبات آن با استفاده از نرم افزار سوپر دیسیژن در یازده گام انجام شد، نشان می دهد مهمترین عوامل به ترتیب وزن و اولویت عبارتند از سیستم جامع اطلاعاتی، نیروی انسانی متخصص، قانون مالیاتی، اعتماد، فساد اداری و بهبود فرهنگ مالیاتی. در انتها نیز با توجه به نتایج حاصل شده، راهکارها و پیشنهادهای کاربردی ارایه شدند.

    کلیدواژگان: فرار مالیاتی، کسب وکارهای کوچک و متوسط، تحلیل آمیخته اکتشافی
  • مارال اسکندری*، جمشید پژویان، تیمور محمدی صفحات 31-50

    در بین انواع منابع دولت، مالیات به عنوان منبع دایمی و قابل پیش بینی همواره مورد توجه دولتمردان بوده است. اقتصاددانان همواره در تلاشند تا پایه های مالیاتی جدیدی معرفی کنند که کم ترین عدم کارایی را در سیستم اقتصادی ایجاد کند که در این بین «مالیات های سبز» که بر پایه هزینه اعمال می شود از چنین ویژگی برخوردار است. در کشور ایران این نوع مالیات بویژه به دلیل اهمیت کاهش اتکا به درآمدهای نفتی در راستای کاهش اثرپذیری از تحریم ها، مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش به مطالعه مالیات های زیست محیطی پرداخته می شود و اثر این نوع مالیات بر توزیع درآمد در 35 کشور منتخب سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در بازه زمانی 2015-1980 بررسی می شود. نتایج مدل پانل نشان می دهد که اعمال مالیات سبز، اثری در بهبود توزیع درآمد نداشته است.

    کلیدواژگان: مالیات سبز، مالیات زیست محیطی، توزیع درآمد
  • احمدعلی صادقی*، محمدعلی حسینی، کامران محمدخانی صفحات 51-74

    مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی، به عنوان یک ابزار قوی است که بر رفتارهای افراد تاکید دارد و به موفقیت سازمانی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر ارایه ی مدل شایستگی های مدیریتی مدیران در سازمان امور مالیاتی کشور است. این تحقیق با روش ترکیبی انجام شده و به این منظور در بخش کمی با استفاده از جدول مورگان 356 نفر به روش تصادفی ساده و در بخش کیفی 30 نفر به روش هدفمند از مدیران سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. داده های این پژوهش با استفاده از  مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه و پرسش نامه جمع آوری گردید. در بخش کیفی از نرم افزار MAXQDA  و در بخش کمی از نرم افزارهایSPSS  و AMOS  بهره گرفته شده است. با تحلیل داده های کیفی و مرور متون، پرسشنامه تدوین و پس از تایید و تکمیل پرسشنامه ها، با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی مدل ارایه و صحت مدل مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به یافته های پژوهش، مدل از ابعاد سلامت فکری، کمال گرایی، ارتباطات، تعهد، توانایی فردی، سلامت روانی و اجتماعی، در حوزه شایستگی های عمومی، ابعاد شخصیت مدیریتی، ارتباطات مدیریتی، مهارت های مدیریتی و رهبری در حوزه شایستگی های مدیرتی، ابعاد هوش مالیاتی و دانش مالیاتی در حوزه مهارت های تخصصی تشکیل شده است.

    کلیدواژگان: منابع انسانی، مدل های شایستگی، شایستگی مدیران، سازمان مالیاتی
  • الله محمد آقایی*، مجید مداح صفحات 75-108

    مالیات یکی از باثبات ترین درآمدهای دولت است و می تواند به عنوان ابزاری در جهت اجرای عدالت اجتماعی، مقابله با تورم و تشویق سرمایه گذاری استفاده شود. یک نظام مالیاتی دارای شرایطی است که مهم ترین آنها عدالت و کارایی است و در یک نظام اقتصادی گسترده، انواع مالیات ها اثرات جانبی متفاوتی خواهند داشت. بنابراین، لازم است مالیاتها (از نظر پایه و نرخ) به گونه ای طراحی و اجرا شوند که کم ترین اثرات اختلالی را در سیستم اقتصادی داشته باشند. همچنین امروزه مالیات، مهمترین منبع درآمدی دولت برای تامین هزینه های خود در جهان به شمار می رود. این منبع در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، بیشترین درآمدهای دولت ها را تشکیل می دهد. اهمیت و نقش مالیات در دستیابی به رشد مستمر و پایداری اقتصادی، اشتغال، کاهش تورم، ثبات سطح عمومی قیمت ها و همچنین به عنوان مهمترین منبع درآمدی دولت در حال حاضر پس از نفت برای همه آگاهان و مسیولان اقتصادی و سیاسی کشور آشکار و مهم می باشد. در سال های اخیر سهم قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی در بودجه عمومی دولت، ناشی از وصول مالیات بر درآمد و ارزش افزوده بوده است. بنابراین، دولت نگاه ویژه ای به این نوع مالیات داشته و پیگیر دایمی نمودن قانون مالیات بر ارزش افزوده است هدف از مقاله حاضر تعیین نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده در ایران است. روش تحقیق در این پژوهش بصورت تحلیلی با استفاده از یک مدل کلان اقتصادی است. مدل تحقیق، مبتنی بر الگوی رشد نیوکلاسیک برای تعیین نرخ بهینه مالیات است. مدل تحقیق در چارچوب مدل های تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE[1]) پس از بسط الگو و دستیابی به رابطه تعیین کننده نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده، با استفاده از پارامترهای اقتصاد ایران، مدل یاد شده کالیبره و میزان نرخ بهینه مالیات در سناریوهای مختلف محاسبه و تحلیل تجربی انجام شد.نتایج حاصل نشان می دهد که اجرای مالیات بر ارزش افزوده با نرخ های مختلف و طی دو سناریو موجب افزایش سطح عمومی قیمتها، کاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش درآمد دولت، کاهش قیمت عوامل تولید، کاهش درآمد و مخارج خانوارها، افزایش پس انداز کل، افزایش سرمایه گذاری کل، افزایش جذب کل، و افزایش نرخ ارز می شود.

  • آیت مولائی* صفحات 109-128

    چکیده «عدالت» از مفاهیم نام آشنای حقوق است و به همان مقدار که این مفهوم در حقوق بدیهی می نمایاند به همان میزان نیز با تعمق در معنایش، این مفهوم پیچیده و چه بسا غریب می نمایاند. یکی از راه های برطرف کردن چنین غربتی در حقوق، پرتوافکنی به معنای این مقوله در اسناد قانونی است. در این نوشتار سعی شده است معنای این مفهوم در چارچوب ماده 251 مکرر به بحث و بررسی گذاشته شود تا از رهگذر کشف معنای حقوقی کلمه، ابهامات پیرامون این ماده برطرف شود. بنابراین در پاسخ به این سوال که مفهوم حقوقی عدالت در ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم چیست؟ با استفاده از روش تحقیق: توصیفی -تحلیلی چنین استنتاج شده است که اولا؛ عدالت فی نفسه در سطح «مفهوم»، واجد معنای ناب حقوقی نبوده بلکه با ورود به ساحت حقوق است که معنای حقوقی پیدا می کند. ثانیا؛ برای فهم برداشت قانونگذار از این مفهوم، ناگزیر به تبیین برداشت مکتبی قانونگذار از این مفهوم هستیم. ثالثا؛ با تبیین موضع مکتبی قانونگذار می توان گفت که عدالت در ماده 251 مکرر در اشکال: توازن، درستی، انصاف، اعتدال و برابری قابل برداشت است.

    کلیدواژگان: عدالت، ماده 251 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم، انصاف، اعتدال و برابری، توازن، درستی
  • محمود علیزاده، مهری علیمرادی، درخشان حیدری، حدیث عبدی* صفحات 129-155

    رعایت مالیات شامل تصمیماتی است که در نظر گرفتن منافع شخصی در آن، به ضرر جامعه و اعضای آن است. امروزه سیستم های مالیاتی در سراسر جهان وابسته به تمکین داوطلبانه مالیات توسط مودیان مالیاتی می باشند؛ چراکه هر چه درصد تمکین مالیاتی در یک سیستم مالیاتی بالاتر باشد، به همان نسبت درآمد مالیاتی افزایش خواهد یافت. از طرفی وقتی مودی احساس کند یا معتقد باشد که سیستم مالیاتی آن کشور ناعادلانه است و بار مالیاتی زیادی دارد، هزینه های اخلاقی برای رفتار صادقانه کاهش و فرار مالیاتی به عنوان نوعی مقاومت در برابر سیستم مالیاتی توجیه پیدا می کند؛ بنابراین می توان انتظار داشت که وقتی مسیولین مالیاتی به صورت عادلانه در زمینه های مختلف عمل کنند، مودیان به صورت داوطلبانه با تصمیمات آن ها هماهنگ می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تعامل بین عدالت توزیع و عدالت رویه ای و همچنین آزمون یک تعامل سه جانبه (عدالت توزیع* عدالت رویه* اقتدار سازمان) بر تمکین مالیاتی به مرحله اجرا درآمد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه اشخاص حقوقی در استان تهران بوده است که حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان استخراج شده و درنهایت 495 شرکت به صورت تصادفی برای تجزیه و تحلیل فرضیه پژوهش در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه پژوهش در گام نخست مدل نشان داد که عدالت رویه ای و عدالت توزیع تاثیر بسزایی در سطح تمکین داوطلبانه مالیاتی دارند؛ اما در یک رابطه تعاملی دوطرفه موجب کاهش تمکین داوطلبانه می شوند؛ از طرفی نتایج مدل نهایی حاکی از آن بود که اثر تعدیلی اقتدار سازمان مالیاتی در یک رابطه تعاملی با عدالت توزیع و عدالت رویه ای، سطح تمکین داوطلبانه (نه اجباری) مالیات را به خوبی پیش بینی می کند.

    کلیدواژگان: عدالت توزیعی، عدالت رویهای، اقتدار سازمان، تمکین داوطلبانه مالیاتی، تمکین اجباری مالیاتی
|
  • Pages 7-30

    The purpose of this research is to identify and prioritize the factors affecting tax evasion in Small & Medium Enterprises (SMEs) from the perspective of Iranian National Tax Administration staff. To achieve this goal, exploratory mixed method was used in both qualitative and quantitative phases. In the qualitative part, factors influencing tax evasion were identified by conducting 17 interviews with experts. Data analysis in this section was performed using content analysis method in three stages of open, axial and selective coding. Finally, 24 factors were identified as the most important factors that can be categorized into 6 main areas. In the quantitative part of the research, multi-criteria decision-making methods based on DEMTEL technique and network analysis process were used to weight, determine relationship severity and prioritize factors. The result of the process, which was computed using eleven steps in the Superdecision software, shows that the most important factors are the comprehensive information system, expert human resources, tax law, trust, corruption and cultural improvement. Finally, according to the results, practical solutions and suggestions were presented.

    Keywords: Tax Evasion, Small & Medium Enterprises (SMEs), Exploratory Mixed Analysis
  • Pages 31-50

    Among all kinds of government resources, taxes, as a permanent and predictable source, have always been the focus of government officials. Economists are always trying to introduce new tax bases that create the least inefficiency in the economic system, among which the "green tax" that is applied on a cost basis has such a feature. This type of tax will be able to successfully increase the quality of the environment; But whether it can replace other taxes, is a double benefit hypothesis that must be considered separately. In this research, environmental taxes and the effect of this type of tax on income distribution, are studied in 35 selected countries of OECD  in the period of 1980-2015. The results of the panel model show that the application of green tax has no effect on improving the income distribution.

    Keywords: Green Tax, Environmental Tax, Income Distribution, OECD
  • Pages 51-74

    Competency-based human resource management is a powerful tool that emphasizes peoplechr('39')s behaviors and contributes to organizational success. The purpose of this study is to present a model of managerial competencies of managers in the tax administration. This research was done by combined method and for this purpose in the quantitative part using Morgan table, 356 people were selected by simple random method and in the qualitative part, 30 people were purposefully selected from the managers of the Tax Affairs Organization as a sample. The data of this research were collected using library studies, interviews and questionnaires. In the qualitative part, MAXQDA software has been used and in Quantitative part, SPSS and AMOS software have been used. By analyzing qualitative data and reviewing the texts, a questionnaire was developed and after confirming and completing the questionnaires, the model was presented using confirmatory factor analysis and the accuracy of the model was examined. According to the research findings, the model of the dimensions of mental health, perfectionism, communication, commitment, individual ability, mental and social health in the field of general competencies, dimensions of managerial personality, managerial communication, managerial skills and leadership in the field of competencies Management, dimensions of tax intelligence and tax knowledge in the field of specialized skills were formed.

    Keywords: Human Resources, Competency Models, Managers Competency, Tax Organization
  • Pages 75-108

    Taxes are the most stable government revenues and they can be used as tools to implement social justice and to encourage investment. The purpose of this article is to determine the optimal vat rate by using a neoclassical growth model in Iran. To this end a generalized segmented growth model including household, firm and government was first developed. Using the parameters of the Iranian economy and social accounts matrix (Sam 1395), the mentioned model is calibrated and the optimal tax rate is determined in two scenarios in such a way that it receives the most income and has the least disruption. The research method is analytical and using a macroeconomic model. The research model is in the framework of computable general equilibrium model (CGE) and tax achievement in different scenarios. The results show that the implementation of vat at different Rates and in two scenarios 5 and 10 percent will increase the general level of prices, reduce GDP, increase government revenue, reduce household income and expenditure, increased total absorption and exchange rate.

    Keywords: Optimal Tax Rate, VAT, Computable General Equilibrium Model (CGE)
  • Pages 109-128

    "Justice" is one of the clear concepts of law and to the extent that this notion is evident in law equally as sophisticated as it is meaningful, this sophisticated concept may seem strange. One way to dispel such a stranger Radiation means this category in legal documents. This article has tried the meaning of this concept which is discussed in the context of the Article 251 repeated in order to eliminate the ambiguity surrounding it, as the legal meaning of the word is discovered. So in answering to the question that: What is the legal concept of justice in the repeal of Article 251 repeated of the direct tax law? Using the Research Method:The descriptive-analytical approach is that First, the concept of justice itself does not have a purely legal meaning at the concept level when it is by entering the field of law that it becomes legal. Secondly, we have to explain the legislatorchr('39')s conception of this concept to understand the legislatorchr('39')s understanding of this concept. Thirdly, it can be argued that the legislatorchr('39')s written position is that Justice in Article 251 repeated, basically, can be perceived in forms: balance, right, fairness, moderation and equality.

    Keywords: Justice, Article 251 Repeated of the Direct Tax Act, Fairness, Moderation, Equality, Balance, Right
  • Pages 129-155

    Tax compliance involves a decision where personal benefits come at the expense of society and its members. Today, tax systems around the world depend on the voluntary compliance by the taxpayers. The higher the tax compliance rate in a tax system, the tax revenues increase accordingly.  On the other hand, when a taxpayer feels or believes that the tax system of his/her country is unfair and it has a high tax burden, the ethical costs of honesty and the related behavior are reduced and tax evasion is justified as a form of resistance to the tax system; therefore, it can be expected that taxpayers will voluntarily align with their decisions. This study aimed at investigating the effect of the interaction between distributive justice and procedural justice as well as to test a trilateral interaction (distributive justice* procedural justice*organizational authority) on tax compliance. The statistical population of this study was all legal entities in Tehran province. The sample size was extracted using Morgan table and finally 495 companies were randomly selected to analyze the research hypotheses. Research tools included the voluntary tax compliance questionnaire with 10 questions, compulsory tax compliance with 8 questions, procedural justice with 7 questions, distributive justice and the authority of the organization with 5 questions each. The results of the research hypotheses test in the first step of the model showed that procedural justice and distributive justice have significant effects on the level of voluntary tax compliance, but in a two-way interactive relationship, they reduce voluntary compliance; On the other hand, the results of the final model indicated that the effect of adjusting the authority power in an interactive relationship with distributive justice and procedural justice, well predicts the level of voluntary (not enforced) tax compliance.

    Keywords: Distribution Justice, Procedural Justice, Organizational Power, Voluntary Tax Compliance, Enforced Tax Compliance